Trên thế giới, có đến 85% số hàu và môi trường sống của các rạn san hô đã mất đi so với nhiều thế kỷ trước. Chính sự suy giảm mạnh này đã đẩy môi trường sống dưới biển trở nên nguy cấp hơn bao giờ hết.
Hàu như một kỹ sư đại dương
Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Hoa Kỳ đã từng công bố rằng một con hàu có thể lọc 227 lít nước mỗi ngày. Khả năng tuyệt vời và đáng ngưỡng mộ của hàu khiến chúng trở nên rất quan trọng đối với thiên nhiên.
Như trên, hàu được ví như thận của đại dương, lọc bỏ ô nhiễm và giữ gìn sự khoẻ mạnh của biển. Chúng sẽ loại bỏ ni-tơ, phốt-pho xuất hiện từ các hoạt động công nghiệp của con người.
Các nhà nghiên cứu đã đưa nghêu, ngọc trai và hàu vào bể chứa đầy chất thải ô nhiễm và trong vòng 72 giờ, chúng đã loại bỏ đến 80% một số chất gây ô nhiễm, bao gồm thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu và chất chống cháy từ nước.
Với sự khéo léo của các kỹ sư đại dương này, nước trở nên sạch hơn và ánh sáng mặt trời có thể giúp cây cối phát triển dưới đáy biển. Từ đó sự sống sinh sôi và phát triển mạnh mẽ.
Tuy nhiên, dù làm việc hiệu quả đến đâu, hàu cũng không tránh khỏi việc bị đánh bắt quá mức tại các vùng biển. Và khi hàu biến mất, hệ sinh thái biển cũng trở nên đảo lộn.
Hỗ trợ cho những sự sống nhỏ bé hơn
Vỏ hàu cũng là ngôi nhà cho một số loài sinh vật tí hon và động vật không xương. Đây là một mái nhà an toàn để trú ẩn qua những ngày thời tiết khắc nghiệt hay tránh khỏi sự rượt đuổi của động vật ăn thịt dưới biển.
Luke Helmer, một nhà nghiên cứu tại Đại học Portsmouth đang thực hiện một số thử nghiệm phục hồi hàu đã chia sẻ với trang Business Insider:
Hàu không chỉ là một cái vỏ cứng như đá và không biết di chuyển, trên thực tế chúng hỗ trợ rất nhiều loài cùng sinh sống thật khoẻ mạnh.
Jacob Kean-Hammerson, điều phối viên cho một dự án phục hồi hàu quy mô lớn ở Solent đã từng kể rất nhiều chuyện về sự thật rằng từ khi số lương hàu tăng lên, vùng biển nơi họ nghiên cứu đã hoàn toàn được thổi sự sống mới.
Cá ngựa bắt đầu xuất hiện ngoài khơi bờ biển Scotland nhờ những chiếc lồng hàu ngày đêm lọc sạch nước.
Chúng hoạt động như các rạn san hô, cung cấp một vườn ươm an toàn cho các loài khác như tôm, cá trích, cá cơm và cua, từ đó thu hút nhiều sinh vật hơn.
Những giải pháp cho một cuộc sống mới
Solent, một khu vực nước nằm giữa miền nam nước Anh và Đảo Wight là nơi mà các nhà bảo tồn đang mong muốn giải cứu quần thể hàu.
Solent từng là nơi khai thác hàu lớn nhất châu Âu nhưng gần đây việc đánh bắt hàu đã bị cấm. Chính phủ đã phát hiện số lượng hàu đang giảm mạnh từ 200 tấn trong năm 2008 xuống chỉ còn 20 tấn vào năm 2013.
Cơ quan bảo tồn và đánh bắt cá quốc gia đã nhận định rằng sự khai thác quá mức này khiến hàu không thể sinh sản. Sự sụp đổ về dân số hàu có thể ảnh hưởng lớn đến nhiều vùng biển thuộc châu Âu.
Nhà nghiên cứu Helmet cho biết thêm rằng sự suy giảm hàu khiến lượng nước trở nên ô nhiễm hơn và số lượng cá trong nước cũng giảm đi đáng kể. Điều này đã gây ra tác động lớn đến kinh tế và đe doạ di sản văn hoá của ngư dân.
Để ngăn chặn tình trạng xấu nhất, chính quyền đã chỉ định Solent sẽ là khu vực bảo tồn đặc biệt.
Nói chính xác hơn, một dự án kéo dài 5 năm được hỗ trợ bởi Blue Marine Foundation đã chính thức đi vào hoạt động nhằm mục đích đưa hàng triệu con hàu trở lại vùng biển Solent.
Họ cam kết sẽ bảo tồn và phát triển một triệu con hàu mỗi năm bắt đầu từ năm 2019. Mục đích xa hơn chính là khôi phục các rạn san hô rộng lớn trong khu vực.
Dự án Solent được lấy cảm hứng từ các dự án từng thành công trước đây. Ví dụ như dự án phục hồi hàu ở vịnh Chesapeake. Hàu gần như đã biến mất khỏi eo biển giữa Maryland và Virginia trước khi dự án khởi động vào những năm 1990, nhưng với sự nỗ lực của các nhà bảo tồn, hàu đã quay trở lại.
Một dự án cần thiết hiện nay
Chúng ta đã mất gần 90% số lượng hàu trên trái đất so với lịch sử vì vậy những dự án bảo tồn như trên là rất cần thiết. Bạn không thể có gỗ hay thảm thực vật khoẻ mạnh nếu không có động vật hoang dã trong rừng, điều này cũng đúng với hàu và đại dương. Để bảo vệ đại dương khỏi những hoạt động công nghiệp khủng khiếp của loài người, bạn cần nhận thức và bắt đầu từ những hành động nhỏ nhất.
